Read Full Entry

कतारमा बहुरुपी भूमिकामा हामी नेपाली

कतारमा भेटीएका धेरै नेपाली भिडहरुमा प्रायः प्राणमात्र जसोतसो धानेजस्ता थोरै तलवमा गार् हो ठुउमा गार् हो काम गर्ने सातो हराएजस्तो केही हराएर खोजेजस्तो नेपाली श्रमिकहरु बढी देखिन्छन् । यिनीहरु शिकारीले लखेट्दा लखेट्दा लखतरान भएर अलमलिएको मृगजस्तो कुनै न कुनै समस्याले आफ्नो टाउको िरंगाइराखेका देखिन्छन् थकित मुद्रामा पराजित नेपालीको अनुहार लिएर ।
यही कतारमा उनै नेपालीहरुमध्ये केही बहुमुखी प्रतिभाका धनीहरु पनि छन् केही बहुरुपी पनि छन् । बहुमुखी र बहुरुपी दुवै किसिमका ती व्यक्तिहरु कतारमा अस्तिवमा रहेका र भएका वर्तमान जिल्लामुखी गाविसमुखी पेसेवर संस्थामुखी समाजमुखी सेवामुखी धर्ममुखी परोपकारमुखी राजनैतिकमुखी साहित्यमुखी प्रवचन र प्रशिक्षणमुखी नाफामुखी बचतमुखीजस्ता अनेक संघसंस्थामा कुनै न कुनै रुपमा आवद्ध भएकाछन् । यसमा आवद्ध हुने अनेक अनुहारहरु भनेका तिनै व्यक्तिका एउटै अनुहारहरु नै हुन् जो अनेक व्यक्तिकोरुपमा कहीकतै बहुरुपी भुमिकामा देखिइरहन्छन् । यिनीहरुको चिनिने नाम भनेको उही नेपालमा सस्तो दिइने उपमा जस्तै समाजसेवी व्यवसायी पत्रकार कलाकार गितकार गजलकार साहित्यकार कवि पार्टी कार्यकर्ता योद्धा अगुवा नेता आदि इत्यादी हुन् । यी बहुरुपी व्यक्तिहरुलाई विभिन्न समाजको विभिन्न कार्यक्रममा त्यहाको माहौल अनुसार उनीहरुको परिचयमा पृथकपृथक नामको पगरी लगाएर सम्बोधन समेत गरिन्छन् । त्यसैले उनीहरु बहुरुपीहरु हुन् भनेको हो । उनीहरु स्वघोषित् बहुरुपीहरु हुन् यद्यपी उनीहरुलाई अझ मलजल हालेर शसक्त बहुरुपीको अभिनेता बनाउने काम भने कतारमा भएका विभिन्न संघसस्थाहरुले गरेकाछन् । वास्तवमा ती बहुरुपी व्यक्तित्वहरुलाई नजिकैबाट पढ्ने हो भने तिनीहरु अनेक गुण भएका व्यक्तिहरुमात्र हुन् ।
संघसंस्थाहरुले अनावश्यक रुपमा माथि चढाएकोले नै अझै उनीहरु स्वघोषित् उपमाको विल्ला भिरेर आफैले म फलानो समाजसेवी व्यवसायी पत्रकार कलाकार गितकार गजलकार साहित्यकार कवि पार्टी कार्यकर्ता योद्धा अगुवा नेता समेत भनेर परिचय आदानप्रदान गर्नै गालिसके ।
मनसा कर्मचा कर्मणाको मुलबाटोलाई आत्मसात् गर्ने केही समाजसेवीहरु अपवादको रुपमा भएपनि यँहाका संघसस्थालाई अलिकति आर्थिक सहयोग या मिठो गफ गरिदिएर आफू उच्च समाजसेवी भएको सम्झने गर्छन् बहुरुपी समाजसेवीहरु । यी समाजसेवीहरुले कुनैपनि कार्यक्रममा आफु प्रमुख अतिथी या अतिथीको रुपमा आमन्त्रित भएको चाहन्छन् त्यहा भएर खोक्रा भाषण प्रवचन दिइएन भने आफ्नो साख कम भएको भान हुन्छ । अरुले जहिलपनि हाइहाइ गरेको चाहन्छन् । उनीहरु कुनैपनि सभामा छुट्टिनु मिल्दैन । आफ्ना भाषणमा नछुटाउने कुरा भनेको मैले यो गरे त्यो गरे त्यहा गरे यहा गरे यति गरे उति गरे भनेर आफ्नै ढोल पिट्ने काम गर्नु नै हो ।
तर तिनै बहुरुपी समाजसेवीहरुलाई व्यक्तिको रुपमा मात्र हेर्ने हो भने उनीहरुमध्ये कतिजना नेपालीहरुलाई कतारमा ल्याउन घुमाउरो बाटोको भीषा कारोवार गरिराखेका हुन्छन् । जहा पायो जस्तो पायो त्यस्तै भीषा निकालेर नेपालीहरुलाई कन्तविजोग पारिराखेको हुन्छन् । आफूले काममा लगाएका कैयों नेपालीहरुलाई आफैले पनि महिनौसम्म तलव नदिएर भिसा नविकरण नगरिदिएर नेपालीहरुलाई भागेर गैरकानुनी बनाउन वाध्य बनाएका पनि छन् । धेरै वर्षसम्म घर नगएर बसेका कतिपय नेपालीहरुलाई घरजाने सल्लाह र सुझाव नदिएर उल्टै अझ प्रोत्साहन गर्दै अलिअलि पैसा दिएर उनीहरुलाई नेपाली समुदायमा डुकु र गुरील्ला भनेर चिनाउने काममा पनि संलग्नछन् भनेर भन्न सकिन्छ कतिपय यिनै बहुरुपी समाजसेवीहरु । यस्तैयस्तै समाजसेवा व्यवसायभित्रको बहुरुपी व्यक्तिहरुबाट सृजित मानवतस्करीको विरोध गर्नेहरु कतारमा भएका संघसस्था र राजनैतिक पार्टीका आवद्ध सस्थाहरु नै हुन तैपनि यिनीहरुको विरोध केवल नाङलो ठटाएर हात्ती तसा्रउने पाराको मात्र हो । बरु तिनै संघसस्थाहरुमा ति मानवतस्कर भनेर इंगित गर्न खोजिएका कतिपय स्वघोषित बहुरुपीहरुको सम्मान गरिने परम्परा छ यहा कतारको नेपाली समुदायमा । नेपाली संघसस्थाहरु पनि अन्धा भएकाछन् र तिनै बहुरुपी समाजबाट आर्थिक अपेक्षा राख्दै सम्बन्धित जिल्लाका संघसस्थाहरुले सम्बन्धित जिल्लाको दलाल मानवतस्करलाई हप्काउन सकेका छैनन् । उल्टै संरक्षण दिएजस्तो गरेर राखेकाछन् । अपवादको रुपमा गुल्मी सेवा समाजले गुल्मीको मानिसलाई ठग्ने गुल्मीतिरकै दलाललाई कारवाही गर्न गुल्मीको जिल्ला प्रशासन कार्यालयसम्म पत्र पठाएको भन्ने जानकारीले अव सायद गुल्मीको नेपाली दाजुभाईहरु गुल्मीकै दलालबाट ठगिदैनन् कि भन्ने आशा गर्न सकिन्छ यो निश्चय पनि अरु जिल्लाका संघसस्थाहरु लागि उदाहरण हो । कतारको सन्दर्भमा नेपालीहरुको समस्या यही दलालीकरण भीषाको समस्या उनीहरुको काम गासवा तलव सुविधा आदि वरपरी घुमिरहेको हुन्छ । यसरी नै अन्य जिल्लाका जिल्लाका संघसस्थाहरुले पनि आफ्नै जिल्लाको बहुरुपीहरुको अनुहार चिनेर आफ्नै जिल्लाको नेपालीलाई दुःख दिने ठग र पिडकलाई सबक सिकाउनु जरुरी भएको छ तर यसको सवालमा संघसस्थाहरुले केही गर्न सकेका छैनन् भन्न सकिन्छ । यदी यसरी जिल्लाबासीहरु तातिने हो भने धेरैजना नेपालीहरु रुनेछैनन् हारगुहारको लागि दुतावासमा जाने नेपालीहरुको संख्या पनि कम हुनेछ । यो कार्यमा किन संघसस्थाहरु पछि परेका होलान् बुझ्न सकिएको छैन ।
कतिपय नेपाली बहुरुपी यस्ता पनिछन् जसले एउटा कविताको छेस्को लेखेर कसैको विचार र विश्लेषणलाई अध्ययन नगरी नबुझी त्यसको अन्धाधुन्ध प्रतिकि्रया विरोध जनाएर सानोतिनो समाचार लेखेर आफूलाई दिग्गज आलोचक समालोचक पत्रकार लेखक साहित्यकार कवि कथाकार कलाकार सम्झदा हुन् । तर ती स्वघोषित कलम चलाउने पारखीहरु भन्ने बहुरुपी लेखक पत्रकारहरुले कतारको नेपाली समुदायभित्र रहेका बहुरुपीहरुको खरावपक्ष शोषण गर्ने ठग्ने र गडयौला प्रवृतिको कहिले विरोध गर्न सकेनन् । यहाँ धेरै मिलन र विछोडका कविता हाइकु कथा निवन्ध लेखिए स्मरण लेखिए गजल लेखिए तर बहुरुपी व्यक्तिहरुका आफ्ना करतुतहरुको विरोध लेखिन सकेन । बरु मैले ज्यादै दुःख पुए भनेर धेरै लेखियो तर तैले मलाई दुःख दिइस् भनेर कहिल्यै लेखिएन । हजुर समाजसेवी व्यवसायी पत्रकार कथाकार बुद्धीजिवी राजनैतिक कार्यकर्ता आदि इत्यादी भनेर व्यक्तिहरुलाई बहुरुपी अलंकारले गर्नसम्म सम्बोधन गरियो लेखियो तर तेरो बहुरुपी अनुहारमा नेपालीलाई दुःख दिने झुक्याउने ठग्ने नेपालीहरुको पसिनाको उचित मुल्य नदिने नेपालीहरुलाई उल्लु बनाउने फटाहापन लुकेको छ भनेर कहिल्यै कलमी माइली औला उठाइएन । अपवादको रुपमा केहीलाई छोडेर यहाका लेखक पत्रकार साहित्यकार कवि कलाकारहरु रहरको लागि कलम चलाएका मात्र हुन् जस्तो लाग्छ ।
यो लेखकलाई पनि सबैले पत्रकार र समाजसेवी भन्ने गर्छन् तर आफैलाई संकोच र ग्लानी हुने गर्छ कतारको नेपाली समुदायको विचमा । आजभन्दा करिव २६ वर्ष पहिल्यै ०४२ सालमा त्रिचन्द्र क्याम्पसबाट त्रिरत्न साहित्यिक मुखपत्रको सम्पादन गर्ने जिम्मेवारी पाएदेखि पत्रकारिताको जिम्मेवारी निर्वाह गर्दै किर्तिपुरमा भाषाविज्ञानको अध्ययन संगसंगै भाषा लिपी र साहित्यको मासिक त्रैमासिक पत्रिकाको सम्पादन गर्दै नेपाली राष्ट्रिय दैनिक साप्ताहिक लगायत एफएम रेडियोमा सम्वाददाता भएर पत्रकारितामा २०२५ वर्षसम्म निष्पक्ष पत्रकारिता गर्दापनि अपजस वाहेक केही नपाएपछि कतारमा आफ्नो कलमले खासै के जादुगरी गर्दाेहोला र भन्ने लागेकोले आत्मग्लानी भएको हो अनि बहुरुपी स्वघोषित् लेखक पत्रकारहरुको विचमा आफूलाई पत्रकार नभन्नु नै ठीक होला जस्तो लाग्छ छातीमा हात राखेर निसंकोच भन्नुपर्दा पत्रकारहरुलाई औलामा मात्र गन्न सकिन्छ कतारमा । यो लेखकलाई त्यो औलाभित्र गनेपनि ठीकै नगने पनि ठीकै छ । कतारमा यो लेखक पत्रकारिताको पेशा लिएर आएकोपनि होइन तर पत्रकारिताको दुईदशकको लामो यात्रामा अन्य पत्रकार सहकर्मीहरुसंग ऐक्यवद्धता जनाउदै समाजलाई सुसुचित गर्नुपर्ने कर्तव्यलाई नभुलौ भनेर लेखकिय धर्मलाई जुझारु राख्न खोजेको मात्र हो । लेखक पत्रकार समाजसेवी व्यवसायी बुद्धिजिवी आदि इत्यादी सम्बोधनले सम्बोधित हुदै संघसस्थाहरुको कार्यक्रममा प्रमुख अतिथी अतिथी भएर बहुरुपी व्यक्तिको विल्ला भिरेर गजक्क पर्ने रहर छैन । सबैको जय होस् ।
Til Bikram Thebe
Qatar Read Full Entry